"Ne kadar yolun kaldığını değil, ne kadar yol katettiğini hatırla. Henüz olmak istediğin yerde değilsin, ama eskiden olduğun yerde de değilsin."

Hayatın her alanında geçerli bu söz bana gelişmek için çabalarken hep ilham verir. Hep gözünü hedefe diktiğinde ne kadar yol kat ettiğini görüp başarını onurlandıramayabilirsin. Bence bu parçası olduğum İstanbul Vinç ve Personel Yükseltici platform sektörü için de  geçerli.

Personel Yükseltici sektöründe şuan her alanda olduğu gibi büyük değişimler yaşanıyor, dizel makinelerden hybrid ve elektrikli arazi tipi makinelere geçiş dahası servis ihtiyacını kaldıran özel donanımlı, kendi arızasını bulan ve onaran makineler  ve lidar, ultrasonik sensörler ve otomatik dengeleyiciler ile donatılmış platformlar. Bu aslında başka bir yazının konusu olacak ama ben bu yazımda Personel Yükseltici Platformların en ilkel hallerine inmek istedim, Belki de nereden nereye geldik diyebilmek için belkide sektör olarak başarılarımızı onurlandırabilmek için.

Personel Yükseltici Platformlar’dan (Manliftler) Önce Yüksekte Çalışmak İçin Ne Kullanılıyordu?

Günümüzde yaygın olarak kullanılan access platformlar (personel yükseltici platformlar) icat edilmeden önce, yüksek alanlara erişim sağlamak için daha ilkel yöntemler kullanılıyordu. İnşaat, bakım, temizlik ve sanayi gibi alanlarda çalışanlar genellikle merdivenler, iskeleler ve vinçler ile yükseltilerek işlemlerini gerçekleştiriyordu. Daha sonraları ise vinç ucuna takılan sepetler ile daha yüksekler hedeflenmeye başlandı bu yöntemler ve orjinal olmayan sepetli vinçler hem zaman alıcı hem de güvenlik açısından riskliydi. Özellikle hareket kabiliyeti kısıtlı olan iskelelerin montajı ve sökülmesi büyük zaman kayıplarına yol açıyordu. Aynı şekilde, merdivenlerin stabil olmaması düşme riskini artırıyordu ve yaşanılan bir çok ölümlü ve ciddi yaralanmalı iş kazası, personel yükseltici platformların geliştirilmesine hız kazandırdı.

İlk Makaslı Platformlar

Hidrolik kaldırma teknolojisi, makaslı platformların hayatımıza katılmasından önce onlarca yıl boyunca kullanılıyordu. 1920'lerde, İsveç'te sokak lambalarını tamir etmek için arabalara monte edilen hidrolik kaldırma sistemleri kullanılıyordu. Ancak, 1963 yılına kadar Charles Larson, Amerika Birleşik Devletleri'nde makaslı platform tasarımı için ilk patentli kişi oldu.

Kiraz Toplamak için geliştirilen ilk Eklemli Platformlar (Cherry Pickers)

Eklemli Platformların ilk temelleri, 1940’lı yıllarda Amerika Birleşik Devletleri’nde atıldı. İlk olarak 1950’lerde Cherry Picker (Kiraz Toplayıcı) olarak adlandırılan hidrolik kaldırma platformları geliştirildi. Bu platformlar, meyve toplama işlerinde kullanılmak üzere tasarlanmıştı. Ancak, zamanla endüstriyel alanlarda da büyük ilgi gördü ve inşaat, bakım ve yangın söndürme gibi farklı sektörlerde kullanılmaya başlandı.

1970’ler ilk Üreticiler JLG ve MAC

Larson’ın ilk patent onayından sonraki on yıl içinde, büyük kaldırma sistemleri üreticileri kendi makaslı platformlarını geliştirmeye başladı. JLG ve MEC, 1970’lerin ortalarında ilk prototiplerini piyasaya sürdü ve 1976’da MEC, tüm üreticiler için bir zorunluluk haline gelen çukur koruma sistemini (pothole protection system) geliştirdi. Makaslı platform pazarına daha fazla şirket girdikçe, personel yükseltici platform teknolojisi büyük ölçüde ilerledi. 1990’ların başlarında, makaslı platformlar ilk kez 7,5 metreyi aşan yüksekliklere ulaşmaya başladı.

2000’ler Elektrikli ve Hibrit Sistemlere Geçiş

2000’li yılların başlarında, geleneksel hidrolik kaldırma sistemlerini elektrikli sürüş ve yönlendirme ile birleştiren “hibrit” makineler piyasaya çıkmaya başladı. 1981 yılında bir kaynak ve tamir atölyesi olarak kurulan Custom Equipment, 2004 yılında Hy-Brid Lifts serisiyle makaslı platform sektörüne adım attı. Bu elektrikli sürüş ve yönlendirme sistemine sahip makineler, şantiyelerde daha verimli bir çözüm sundu ve hızla sektör standardı haline geldi. Önümüzdeki on yıl içinde, makaslı platformlar daha da yüksek ve güçlü hale gelirken, operatörlerin işlerini daha verimli yapmalarını sağlayan yeni özellikler eklendi. Orantılı direksiyon, hidrolik sızıntı koruması ve daha pek çok yenilik, Hy-Brid Lifts ve benzeri makineleri, merdiven ve iskelelere kıyasla daha güvenli ve üretken bir alternatif haline getirdi.

2020’li Yıllar

ANSI A92.20 Standartlarının Etkisi ve Personel Yükseltici Platformlarda Yenilikler

2020 yılından itibaren yürürlüğe giren ANSI A92.20 standartları, makaslı platform endüstrisinde birçok değişiklik getirdi. 1 Haziran 2020’den sonra üretilen tüm platformlarda aktif yük algılama sistemleri, daha sıkı test standartları, daha yüksek korkuluklar ve benzeri yeniliklerin bulunması zorunlu hale geldi. Bu düzenlemeler, çalışan güvenliğini artırmak amacıyla getirilmiş olsa da sektörde başka önemli değişimlere de yol açtı.

Örneğin, yükseltilmiş korkuluk yüksekliği nedeniyle birçok platform artık standart kapı çerçevelerinden geçemeyecek hale geldi. Bunun sonucunda bazı üreticiler, 19 ft (5.8 m) platformlarında katlanabilir korkuluklar kullanmaya başladı. Ancak Bazi Üreticilerin kompakt tasarımı, herhangi bir değişiklik gerektirmeden personel kapılarından geçebilmelerine olanak sağladı. Kısa süre içinde diğer üreticiler de benzer bir yaklaşım benimseyerek operatörlerin katlanabilir korkuluklarla zaman kaybetmesini ve ekstra çaba sarfetmesini önledi.

Personel Yükseltici Platformların Geleceği Heyecan Verici

Makaslı platform teknolojisindeki bir sonraki büyük adım, tamamen elektrikli sistemlere geçiştir. Bu dönüşüm, hidrolik bileşenlerin tamamen ortadan kaldırılarak daha çevre dostu makinelerin üretilmesini hedeflemektedir. İlk tamamen elektrikli makaslı platform 2021 yılında piyasaya sürüldü . Bunun yanı sıra, sektöre birçok yeni özellik ve aksesuar dahil edildi. Telematik sistemler, dar alan erişim korkulukları, boru taşıma rafları, alet tepsileri gibi eklemeler operatörlerin işini kolaylaştırmak için geliştirildi. Endüstri, büyük bir inovasyon sürecine girmiş durumda ve geleceği hayal etmekte bir okadar heycan verici.